ما در عصری زندگی میکنیم که در شبکه های اجتماعی کاملا حل شده ایم. یکی از پیامدهای آن، مقایسه های مکرر خود با الگوهای پر زرق و برق است که پیاپی تبلیغ می شوند. در نتیجه ما نیز دائما خود و یا فرزندان خود را دائما بصورت هشیار و ناهشیار با آنها مقایسه می کنیم که در نهایت باعث گرایش شدید ما به استانداردهای ذهنی سختگیرانه می شود که آرامش را از ما سلب می کند.
کمالگرایی از موضوعاتی است که در چند دهه گذشته به عنوان یک سازه چند بعدی در روان شناسی مورد مطالعه قرار گرفته است. در واقع کمال گرایی باوریست که در آن باید تمام کارها را به شیوه ای وسواسی و کامل انجام داد و غیر از آن مورد قبول فرد نیست.
جنبه های مثبت و منفی کمالگرایی:
کمال گرایی را از هر دو بعد مثبت و منفی ارزیابی کنیم. افرادی که شکل سازگار و سالم کمال گرایی را نشان میدهند ممکن است استانداردهای بالایی برای عملکرد شخصی خود قرار دهند اما آنها به طور عمده این کار را برای دستیابی به اهداف خود انجام میدهند و در عین حال قادر به پذیرش محدودیت های فردی و تغییر انتظاراتشان می باشند که این موضوع آنها را قادر می کند در زندگی حرفه ایشان بسیار پیشرفت کنند و خبره باشند. مثلا افراد مشهور و موفقی مانند دیوید فینچر، استنلی کوبریک، استیو جابز و میکل آنژ از مشهورترین افراد کمالگرا و موفق هستند.
اما افراد با کمال گرایی ناسازگار با خود انتقادگری و تعیین استانداردهای شخصی بالا برای اجتناب از ارزیابی منفی دیگران نسبت به خود برانگیخته می‌شوند و علاوه بر این، افراد به طور معمول از عملکردهای خوب خود لذت نمیبرند زیرا آنها باور دارند که باید بهتر عمل کنند و هر نتیجه ای غیر از کامل ترین شکل کارها، آنها را مایوس و عصبی میکند.
یکی از بدترین معایب کمالگرایی این است که فرد دچار تفکر همه یا هیچ است. این نوع تفکر باعث میشود فرد برای انجام کارها بشدت دچار اهمال کاری شود یعنی با خود می گوید اگر الان نمی توانم این کار را به آن صورت دلخواهم انجام بدهم، پس کلا تا فرصت مناسب کلا رهایش می کنم. این نوع اهمال کاری باعث می شود به فرد فشار روانی زیادی وارد شود که خود این موضوع مجددا شرایط را بدتر کرده و منجر به اهمال کاری می شود بنابراین فرد در یک چرخه ی معیوب گیر می کند و دچار مشکلات زیادی می شود.
نشانه های کمالگرایی:
معمولا کمال گرایی از شش عامل فردی و اجتماعی تشکیل شده است:-
- نگرانی در مورد اشتباهات، واکنش منفی به اشتباهات، تفسیر اشتباهات به‌گونه‌ای که معادل شکست تلقی شوند، نگرانی در مورد از دست دادن احترام دیگران به دلیل شکست خوردن: به عنوان مثال “اگر مرتکب اشتباه شوم احتمالاً دیگران من را دست‌کم خواهند گرفت؛ هر قدر اشتباهات کمتری داشته باشم دیگران من را بیشتر دوست خواهند داشت”.
- شک و تردید در مورد کارها: این مورد شامل تردید نسبت به کیفیت عملکرد خود می شود و با تردید هایی شبیه به آنچه در وسواس دیده میشود و همچنین با به تعویق انداختن کارها ارتباط نزدیکی دارد.
3) معیارهای شخصی (فردی): در نظر گرفتن معیارهای افراطی برای خود که به طور رضایت بخشی برآورده نمی شوند، اساس این مولفه را تشکیل میدهد و این مولفه به عنوان یک ویژگی اصلی کمالگرایی در نظر گرفته میشود. به عنوان مثال “متنفرم از اینکه در خیلی از چیزها بهترین نباشم”.
4) انتظارات بالای والدین: این مورد شامل انتظارات نامعقول والدین نسبت به فرزندان میشود. یعنی اگر والدینتان همواره از شما انتظارات بالایی داشته و دارند، امکان اینکه دچار کمالگرایی باشید هم بیشتر میشود.
5) نظم و سازماندهی: این مورد بر اهمیت بیش از حد بر نظم و ترتیب تاکید می کند و فرد بصورت وسواس گونه ای به نظم خاص در مورد همه چیز اهمیت میدهد.
اگرشما احساس می کنید از کمالگرایی رنج می برید و این مسئله موجب به تعویق انداختن کارها یا احساس نارضایتی دائمی شماست، در وهله اول بهتر است با یک روانشناس خبره در ارتباط باشید تا ریشه های آن را پیدا کنید و به شما کمک کند بتوانید با تغییر رفتارهای کوچک، بتدریج به سمت بهبودی بروید.
